Güvenli Annelik;
* Anneye gebelik öncesi ve doğum öncesi bakım verilmesi,
* Anne ve bebeğe doğum sonrası bakım verilmesi,
* İstenmeyen ve riskli gebeliklerin önlenmesi,
* Gebelik, doğum ve doğum sonrası karşılaşılabilecek tehlikeli durumların önlenmesi ve
Anne ve bebek ölümlerinin ve karşılaşılabilecek tehlikelerin azaltılmasına yönelik bütüncül bir yaklaşımdır.
Lohusalık gebelik ve doğum kadar önemli bir süreçtir.
_
Lohusalık
Gebelikte ortaya çıkan değişikliklerin kaybolduğu, vücudun önceki halini alabilmesi için ortalama 6 haftaya gerek vardır.
_
Sağlıklı anne ve bebek için;
_
* Annenin doğumunu hastanede yapması,
* Normal doğumda 24 saatten önce hastaneden taburcu olmaması,
* Sezaryen doğumda ise 48 saatten önce hastaneden taburcu olmaması,
* Annenin doğum sonu izlemlerinin belirtilen aralıklarda 6 kez yapılması gerekmektedir.
_
Lohusanın birinci ,ikinci ve üçüncü izlemleri hastanede: doğumu takip eden ilk 0-24 saatleri arasında yapılmalıdır.
Birinci İzlem: Lohusanın doğumu takip eden ilk 0-1 saatleri arasında
İkinci İzlem Lohusanın doğumu takip eden ilk 1-6 saatleri arasında
Ücüncü İzlem Lohusanın doğumu takip eden ilk 6-24 saatleri arasında olmalıdır.
*Lohusanın İlk 24 saat bakımı çok önemlidir.
_
İlk 24 Saat:
* Doğumdan sonra annenin ateş, nabız ve kan basıncı (tansiyon) normal olana kadar çok sık takip edilmelidir.
* Anneye uterus (rahim) masajını nasıl yapması gerektiği ve yararları anlatılmalıdır.
* Anneye bebeğini emzirmesi için yardım edilmelidir. Bebeğini nasıl emzireceği öğretilmelidir.-Meme bakımı öğretilmeli ve ilk günlerde memelerin acıyabileceği bilmelidir.
* Doğumdan sonra 20-30 dakika içerisinde 2-3’ten fazla peti kirletecek kanaması olması, sürekli kan gelişi, pıhtı çıkışı veya renginin açık/ parlak kırmızıya dönmesi normal olmayan fazla miktardaki kanamaya işaret eder.
* Annenin idrar yapması kontrol edilmelidir.
* Tuvalete gittiğinde önden arkaya doğru taharet alması, en geç 6 saate bir pet değiştirilmesi gerekir.
* Dolaşımı kolaylaştırmak için hareket etmelidir.
* Bol sıvı ve hafif yiyecekler içeren bir diyetle beslenmelidir.
* Taburcu olmadan once lohusalık süresince yapacaklarınız konusunda mutlaka sağlık personelinden danışmanlık hizmeti alınız.
_
*24 saat içinde annenin ateşi 37,5 dereceden yüksek olmamalı, kan basıncı ve nabzı normal olmalı, idrar yapmalı, kanaması belirgin olarak azalmalı ve bebeğini emzirmiş olmalıdır.
_
Anne taburcu olduktan sonra:
Doğum sonu izlemine mümkünse özellikle eşiyle birlikte katılmalıdır.
Dördüncü, beşinci ve altıncı izlemlerininbir sağlık personeli tarafından ev veya sağlık kuruluşunda yapılması gerekir.
Dördüncü İzlem:doğumu takip eden 2.-5. günler arasında
Beşinci İzlem:doğumu takip eden 13.-17.günler arasında
Altinci İzlem; doğumu takip eden 30-42. günleri arasında yapılmalıdır.
_
İzlemlerde Annede Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar:
_
Kanama-loşi takibi yapılmalı:
Doğum sonrası ilk 2 gün kırmızı-vişne çürüğü renkte bir akıntı normaldir. 2-10 günler arası renk pembe-kahverengi hale döner. Lekelenme tarzında kanama doğumdan sonra özellikle emziren annelerde 6. haftaya kadar devam edebilir. Kötü kokulu akıntınız varsa sağlık kuruluşuna baş vurulmalıdır.
_
İdrar problemleri değerlendirilimeli:
Doğum sonrası ilk 2 gün idrar miktarında artış normaldir.İdrar yaparken yanma veya idrarda renk değişikliği varsa sağlık kuruluşuna baş vurulmalıdır.
_
Ağrı:
Rahatsız edici sırt, göğüs ve baş ağrısı, çarpıntı ve nefes darlığı varsa sağlık kuruluşuna baş vurmalıdır.
_
Ateş Kontrolü:
Lohusanın ateşine bakılmalı, 38 derecenin üzerinde ise sağlık kuruluşuna baş vurmalıdır.
_
Kan Basıncı (tansiyon) kontrolü:
Kan basıncı 140/ 90 mmHg ve üzerinde ise sağlık kuruluşuna baş vurmalıdır.
Özellikle gebelikte hipertansiyon saptanmış annelerde ilk 3 gün kan basıncı birkaç kez değerlendirilmelidir.
_
Perine Bakımı:
Normal doğum yapılmış ise perine (dış cinsel organ) muayenesi yapılmalıdır.
Kullanılan petler temiz olmalı. Tuvalete gittiğinde önden arkaya doğru taharet alınmalı, en geç 6 saate bir pet değiştirilmelidir.
Perine bölgesinde kırmızılık, şişlik ve ağrı var ise sağlık kuruluşuna başvurmalıdır.
Sezaryen ile doğum yapılmış ise sezeryan yeri kontrol edilmelidir, kırmızılık, şişlik ve ağrı var ise sağlık kuruluşuna baş vurmalıdır.
_
Dışkılama Kontrolü:
Kabızlık var ise lifli besin ve sıvı alımı artırılmalıdır. Gerekirse beslenme hakkında sağlık personelinden bilgi alınmalıdır.
_
Meme Bakımı:
Gebeliğin 7inci ayından sonra meme bakımına dikkat edilmelidir. Memelerdeki gerginlik ve şişkinlik erken ve geç dönem gebelerde şikayet nedeni olabilir. Destekli, rahat bir sütyen kullanılmalıdır.
Meme bakımı özellikle ilk bir hafta özen ister.
Loğusa gevşek, rahat, pamuklu kumaştan yapılmış bir sütyen kullanılmalıdır.
Doğumdan sonra her emzirmeden önce ya da hiç değilse günde birkaç kez meme bakımı yapılmalıdır.
Bu kurallara uyulduğu zaman memede çatlak, kızartı, şişlik olmayacağı gibi çatlak olsa bile temiz tutulduğu için mikroplanma (mastit) olmaz.
Doğumdan hemen sonra bebek olabildiğince çabuk emzirilmelidir. Meme bakımı iyi olursa, çocuğun ağzında pamukçuk oluşması da engellenebilir.
_
Annenin psikolojik durumu:
Gebelik ve lohusalık doğal bir yaşam olayı gibi gözükse de kadın için büyük bir stres nedeni olabilmektedir. Bu dönemde her kadın, az ya da çok kaygı yaşar.
Annelik hüznü (gebelikte ve lohusalıkta yaşanan korku ve endişeler) özellikle ilk doğumunu yapmış olan kadınların %50-80’inde huzursuzluk, sinirlilik, duygusal dengesizlik ve ağlamaklı olma durumu şeklinde görülebilir.
En sık görülen belirtiler arasında uyku bozukluğu yer almaktadır. Bu yakınmalar, doğumdan sonraki ilk 3-10 gün içinde ortaya çıkar ve genellikle 20. haftanın sonunda kaybolur.
Doğum sonrası depresyon; kadınların %10-15’inde görülür ve annelik hüznüne göre daha ağır bir tablodur. En sık doğumdan sonra ilk üç ayda görülmekte ve daha sonra tekrarlayabilmektedir. Uykusuzluk, yorgunluk, dikkat dağınıklığı, ağlama nöbetleri gibi annelik hüznü sırasında görülenlere ek olarak; isteksizlik, iştah sorunu, aşırı endişe, sıkıntı, çevreye ilgisizlik, bebekle ilgili aşırı kaygı ya da boş verme gibi belirtiler görülebilir.
Doğum sonrası depresyon belirtileri görüldüğünde sağlık kuruluşundan destek alınmalıdır.
_
ANNENİN VE BEBEĞİN SAĞLIĞI İÇİN İKİ DOĞUM ARASI EN AZ İKİ YIL OLMALIDIR.
ANNE SAĞLIK PERSONELİNDEN AİLE PLANLAMASI YÖNTEMİ SEÇİMINDE MÜMKÜNSE EŞİYLE BİRLİKTE
DANIŞMANLIK ALMALIDIR.
_
_
LOHUSALIKTA TEHLİKE İŞARETLERİ
_
- ANİ VEYA YOĞUN KAN KAYBI
- DOĞUM SONRASINDA 20-30 DAKİKA İÇİNDE 2-3’DEN FAZLA PEDİ KİRLETECEK KANAMA OLMASI,
- ZAMAN GEÇTİKÇE KANAMANIN AZALMAYARAK ARTMASI,
- KAN BASINCININ 140/ 90 mm/hg VE ÜZERİNDE OLMASI
- KASILMA NÖBETLERİ,
- SOLUNUM GÜÇLÜĞÜ VE HIZLI SOLUNUM,
- CİDDİ KARIN AĞRISI,
- KÖTÜ KOKULU AKINTI,
- İDRAR YAPARKEN AĞRI VEYA İDRAR KAÇIRMA.
* ŞIDDETLİ VEYA SÜREKLI BAŞ AĞRISI, BULANIK GÖRME
* ATEŞ 38°C’NIN ÜSTÜNDE OLMASI
* TEK TARAFLI BALDIR AĞRISI, KIZARIKLIK VE ŞIŞME OLMASI
* NEFES DARLIĞI VEYA GÖĞÜS AĞRISI OLMASI
_
UNUTMAYIN!
LOHUSALIKTA TEHLİKE İŞARETLERİNDEN EN AZ BİR TANESİ GÖRÜLDÜĞÜNDE
ANNEYİ HANGİ SAAT OLURSA OLSUN HİÇ ZAMAN
KAYBETMEDEN SAĞLIK KURULUŞUNA GÖTÜRÜNÜZ.